Het Zuidoosten

Swipe

Oscar Niemeyer

Oscar Niemeyer is een bepalend gezicht in de moderne Braziliaanse geschiedenis en in de geschiedenis van de architectuur. Hij is 104 jaar oud geworden en tot zijn dood - december 2012 - actief  geweest als architect. Hij is in 1907 geboren in Rio de Janeiro, waar hij ook een opleiding volgde aan de Escola Nacional de Belas Artes en leefde als een carioca, dat wil zeggen, dat hij genoot van alles wat het leven te bieden heeft. In 1934 studeerde hij af en mocht zich ingenieur in de architectuur noemen. Hij was kritisch in zijn vak, maar ook politiek was hij kritisch op de heersende macht en werd lid van de communistische partij.


In 1937 werd het architectenbureau waar hij werkte onder directie van Lucio Costa belast met de bouw van een nieuw Ministerie van Onderwijs in Rio de Janeiro. Dit gebouw, het Palácio Capanema, was het eerste modernistische gebouw, waarin Niemeyer duidelijk te herkennen is en waar onder meer de Zwitserse architect Le Corbusier enthousiast over was. In 1940 werd hij door de burgemeester van Belo Horizonte uitgenodigd een nieuwe complete woonwijk te maken: Pampulha. Met deze burgemeester, Juscelino Kubitschek heeft hij later Brasília gebouwd.

 

De bouw oogstte bewondering en kritiek. Zo werd de beroemde St. Franciscuskerk niet ingewijd door de R.K. Kerk vanwege de onorthodoxe vorm. Niemeyer vond de traditionele kerken te donker en te somber en deden hem aan de zondigheid van de mens denken. Hij ‘herschiep daarom in de kerk het licht’. Met zo’n opmerking maak je geen vrienden in de kerkelijke hiërarchie, zeker als je ook al bekend staat als iemand met communistische sympathieën.


Kenmerkend voor zijn stijl is het gebruikmaken van de technische mogelijkheden van gewapend beton om met gebogen lijnen onorthodoxe vormen te creëren en bij de invulling van de vormen ruimte, lichtinval en veel kleuren te gebruiken. Hij had nu internationaal naam en mocht in 1947 het hoofdkwartier van de Verenigde Naties bouwen in New York. In São Paulo ontwierp hij het beroemde park Ibirapuera (1951) en enkele gebouwen daarin. In 1956 werd Kubitschek tot president van Brazilië gekozen. Met de bouw van een nieuwe hoofdstad als prioriteit, werd Niemeyer direct aan het werk gezet met ongekende volmachten en mateloos vertrouwen.

In 1965 vertrok hij, onder druk van de militaire dictatuur, als docent van de universiteit en later ook vluchtte hij naar Parijs, met vele andere wetenschappelijke en politieke kopstukken. 20 jaar later kwam hij terug (1985) en ging als eind zeventiger onvervaard door met het vervaardigen van gebouwen en monumenten in zijn vaderland. In 1996 bijvoorbeeld het Museu de Arte Contemporânea in Niterói. In die – tweeling – stad van Rio de Janeiro is hij nog steeds betrokken bij het ontwerp van nieuwe gebouwen.

10 prachtige bestemmingen in Oscar Niemeyer en Brazilië