Osnabrück en Bentheim

Swipe

Erich Maria Remarque

Op 22 juni 1898 werd Erich Maria Remarque als Erich Paul Remark in Osnabrück geboren. Hij leidde een beschermde jeugd en uit niets bleek dat de jongeman een van de bekendste pacifisten uit Duitsland zou worden. Pas in de tijd dat hij de opleiding tot leraar volgde leek het hem zelf ook duidelijk te worden dat geweld uitsluitend geweld zou oproepen. De oproep om zich te melden voor militaire dienst in 1916 (zonder dat hij in de gelegenheid werd gesteld zijn examen als onderwijzer af te leggen) zal hem extra aangezet hebben de kant van de geweldloosheid te kiezen. In feite keerde hij zich al vroeg tegen het Duitse gezag met zoveel hartstocht dat hij zelfs besloot om de naam van zijn Franse voorvaderen aan te nemen: Remark werd Remarque. Zijn militaire opleiding was kort en grondig, vol ontberingen en vernederingen.

In 1917 werd hij als frontsoldaat naar Vlaanderen gezonden. Medio juni van dat jaar raakte hij daar gewond en het einde van de Eerste Wereldoorlog beleefde hij in een veldhospitaal. In 1919 keerde hij terug naar Osnabrück en slaagde daar alsnog voor zijn onderwijzersexamen. Zijn leven als onderwijzer duurde maar tot 1920. Hij besloot toen het anders aan te pakken en zijn brood te gaan verdienen met de pen. In de tijd dat hij daar nog niet van kon leven verdiende hij de kost ook als organist en verkoper. In 1922 keerde hij Osnabrück de rug toe en vestigde zich in het veel grotere Hannover waar hij als tekstschrijver en redacteur een bestaan opbouwde.

Tegelijkertijd werkte hij aan zijn in 1929 voltooide roman die hem wereldberoemd zou maken, de anti-oorlogsroman: 'Van het westelijk front geen nieuws' (het originele manuscript heette 'I.W.n.N.', afkorting voor: Im Westen nichts Neues). Het boek zou in 55 talen worden vertaald waaronder Chinees. Wereldwijd haalde het boek, dat door de nazi's als 'on-Duits en volksvergiftigend' werd betiteld, een oplage van 20 miljoen exemplaren. Remarque werd een door de nazi's gezochte persoon wat hem deed besluiten om in 1932 naar Zwitserland uit te wijken. In 1933 gaven de nazi's opdracht om de werken van Remarque openbaar te verbranden. De jacht duurde voort tijdens het gehele verdere regime en men ging zelfs zover zijn getrouwde zuster die in Dresden woonde, voor het gerecht te dagen. Ze werd in 1943 ter dood veroordeeld en omgebracht.

Inmiddels had Remarque kans gezien om via Frankrijk de Atlantische Oceaan over te steken en zich in Amerika te vestigen waar hij in 1947 het staatsburgerschap verwierf. Hij schreef er nog talrijke romans met een groot anti-oorlogsgehalte en manifesteerde zich vooral als levensgenieter en playboy. Zowel in New York als in Hollywood werd hij vaak gezien in gezelschap van bekende sterren van het witte doek. Hij keerde nog eenmaal terug naar Osnabrück. In 1964 werd daar aan hem, ondanks het feit dat hij nauwelijks nog enige binding met de stad voelde, de Justus Mäser Medaille van de stad Osnabrück uitgereikt.

Remarque stierf in het Italiaanse Locarno in 1970, op 25 september. Te zijner nagedachtenis werd in 1991 de Erich Maria Remarque Vredesprijs ingesteld. Deze prijs wordt uitgereikt aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de vrede in de ruimste betekenis van het woord, regionaal, nationaal of internationaal. Op 19 juni 1998 werd aan de Markt in Osnabrück het Remarque Friedenszentrum officieel geopend. In het centrum bevindt zich een permanente tentoonstelling over het leven en de werken van Remarque met als ondertitel: 'Unabhängigkeit. Toleranz. Humor' (onafhankelijkheid, tolerantie en humor).