Een nieuw tijdperk kondigt zich aan

Wordie House, hut van waaruit onderzoek werd gedaan (Argentine-eilanden)

Hierna begon het volgende hoofdstuk in de geschiedenis van Antarctica. Modernere middelen werden ingezet om het grote continent te verkennen. Gedurende drie expedities vloog Richard Byrd diverse malen over een deel van Antarctica. Lincoln Ellsworth vloog van het puntje van het Antarctisch Schiereiland tot aan de Rosszee.

Bewustwording: de Antarctic Treaty

Er brak een periode aan waarin politiek een steeds grotere rol zou gaan spelen, maar waarin ook een belangrijk verdrag werd opgesteld en ondertekend: de Antarctic Treaty.

Diverse landen wilden hun claim op Antarctica en de subantarctische eilanden vastgelegd zien. Vanuit de overheden werden er grote expedities gefinancierd en georganiseerd. De Tweede Wereldoorlog verlegde de prioriteiten. Maar uiteindelijk zou de daaruit voortvloeiende koude oorlog leiden en tot het ‘massaal’ versterken van territoriale claims door het opzetten van onderzoeksbases in met name de kustgebieden van Antarctica. Het was uiteindelijk vooral de wetenschappelijke gemeenschap die inzag dat samenwerking meer zin had dan competitie. Gedurende het derde Internationaal Geofysische Jaar (1957-1958) bouwden twaalf naties (Argentinië, Australië, België, Chili, Frankrijk, Groot-Brittannië, Japan, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, de Sovjetunie, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika in totaal 50 stations op Antarctica. Uit deze tijd stamt onder andere de grote Amerikaanse basis McMurdo.

In 1959 werd door deze twaalf landen de Antarctic Treaty opgesteld en ondertekend. In dit verdrag is vastgelegd dat onderzoek en aanwezigheid op Antarctica uitsluitend een vreedzaam en wetenschappelijk doel mag hebben. (Zie ook het hoofdstuk Politiek en economie.)