Het kustgebied

Swipe

Dar es Salaam

Toen sultan Sayyid Majid in 1862 Mzizima bezocht was hij meteen gecharmeerd van de pracht van de omgeving en vooral van de ligging van de plaats, beschut aan een baai. Hij ging in onderhandeling met de Zaramo- en de Shomvi volkeren, de bewoners van het gebied langs de Kurasini rivier en had het voornemen er een paleis te bouwen en zijn kwartieren van Zanzibar te verplaatsen naar deze idyllische plek. Hij noemde het Dar es Salaam, haven (oord of plaats) van de vrede. Hij gaf zijn bouwmeesters opdracht een stad aan de haven te ontwerpen en het ontwerp kwam in 1865 gereed. Het omvatte een wijk met diverse straten in de omgeving van het tegenwoordige Sokoine Drive en de bouw nam een aanvang. In 1866 kreeg de stad officieel zijn naam en in 1867 werd de ingebruikname van de stad gevierd met een groot banket voor alle buitenlandse vertegenwoordigingen in het land. De sultan heeft er echter nooit daadwerkelijk gewoond. Nog tijdens de voltooiing van de stad, in 1870, stierf hij onverwacht.

Hij werd opgevolgd door zijn halfbroer sultan Seyyid Barghash die van de aanvang af geageerd had tegen de plannen. Nu was sultan Majid zeer geliefd en Barghash durfde het niet aan om zonder reden het werk aan Dar es Salaam stil te leggen. Hij greep de gelegenheid van het overlijden van zijn broer aan en wees de mensen in zijn omgeving op het plotseling verscheiden van zijn broer. Dat kon alleen maar een teken van Allah zijn die op deze manier zijn misnoegen over de bouw van de stad kenbaar maakte. Barhash bleef dus op Zanzibar en liet de verdere ontwikkeling van de stad over aan anderen. Hij hield wél de controle op de stad en benoemde er een vertegenwoordiger.

Na een aanvankelijk verval herstelde de stad zich, mede dankzij Duitse inmenging. De Duitsers zagen het economisch en strategisch belang van de stad zonneklaar én ze vonden er de haven waarin hun grotere schepen konden afmeren. De ontwikkeling van de stad verliep daarna voorspoedig en in 1887 telde Dar es Salaam al meer dan 5000 inwoners. In dat jaar maakte de Duitse Oost-Afrika Compagnie de stad tot haar hoofdkwartier. De Duitse expansiedrift werd met argusogen door de Arabieren gadegeslagen en toen de Duitsers, nadat ze daarover met de sultan een overeenkomst hadden gesloten, belasting gingen heffen op de goederen die in Dar es Salaam werden verscheept, was dat goed voor een opstand die zich uitbreidde langs de gehele kuststrook die de Duitsers onder hun beheer hadden. Veel Duitse gebouwen werden verwoest, maar ook gebouwen die in het oorspronkelijke plan waren opgenomen (en door de Duitsers in gebruik waren genomen).

De Duitse overheid bemoeide zich er mee, sloeg de opstand hardhandig neer en koloniseerde in 1891 het gebied. De herbouw nam een aanvang en de meeste gebouwen uit die tijd doen nog steeds dienst. De namen die aan de straten en gebouwen gegeven werden deden je vermoeden in het hartje van Berlijn te zijn. Na de overname van het gebied door de Britten ging de uitbreiding van Dar es Salaam met onverminderde snelheid door. De Duitse namen werden veranderd in Engelse, maar er kwamen ook namen uit de lokale geschiedenis en er werden straten vernoemd naar ontdekkingsreizigers die van betekenis geweest waren voor de geschiedenis van Tanzania. Wilhelms Ufer werd Azania Front en later Kivukoni Front, Kaiser Strasse werd City Drive, later Sokoine Drive, de naam Becker Strasse werd gewijzigd in Samora Avenue. Ook de namen van belangrijke gebouwen en van hotels werden veranderd.

Na de Arusha Declaration in 1967, waarin naar Chinees model onder andere de gelijkheid van allen werd aangekondigd, zijn veel gebouwen genationaliseerd en door overheid en semi-overheid in gebruik genomen. Hierbij is nauwelijks aan enige efficiëntie in het beleid gedacht en er ontstond een geweldige chaos op administratief gebied. Dat maakte het noodzakelijk om op korte termijn grote regeringsgebouwen uit de grond te stampen. Toen echter in 1973 Dodoma als hoofdstad werd aangewezen stopte men onmiddellijk met deze actie hetgeen het totale beeld van Dar es Salaam niet ten goede kwam.

Dar es Salaam heeft weinig weg van het exotische oord dat mensen voor de geest komt bij het horen van de naam. Het is er warm, vaak vochtig, de straten en de huizen zijn aan onderhoud toe en er valt weinig te beleven. Er wonen ongeveer 2,7 miljoen mensen (2017) en dat is duidelijk waarneembaar. Dar, zoals de stad in de volksmond wordt genoemd, is wat het woord inhoudt: plaats, haven of oord en daar houdt het mee op.

Al is Dar es Salaam nu niet direct een stad van uitzonderlijke schoonheid, u kunt er bést een leuke wandeling maken. Als u in het centrum op Morogoro begint en u wandelt in noordoostelijke richting de Samora Avenue op, dan komt u bij het Askari monument. Op de plaats waar het nu staat (op de hoek van Samora en Maktaba), stond eertijds een standbeeld van de man die verantwoordelijk was voor het neerslaan van de opstand door de Arabieren, Herman von Wissmann. Daar waren de inwoners niet blij mee en het beeld was voortdurend het doelwit van bekladding en demonstraties. Het was ook wel héél erg Duits en het werd in 1916 door de Britten van z’n sokkel gehaald en vernietigd. Het huidige standbeeld werd opgedragen aan de Afrikaanse troepen en dragers die omgekomen waren in de koloniale tijd. In verband met politieke spanningen die dát weer opriep werd het bronzen beeld uiteindelijk opgedragen aan alle omgekomenen gedurende de Eerste Wereldoorlog.

Als u Samora Avenue verder van het centrum af volgt, komt u bij het nationale museum met links de botanische tuinen. Het museum is een bezoek zeker waard, er is veel interessant materiaal over de lange historie van het land te vinden. De botanische tuinen ondergaan sinds het einde van 1998 een opknapbeurt. In hoeverre men erin slaagt om van het verwaarloosde park weer iets interessants te maken zal moeten worden afgewacht, niemand kon zeggen wanneer de restauratie voltooid zou zijn.

Langs het State House wandelend bereikt u de haven waar het een drukte van belang is. Neem eens een kijkje op de vismarkt en probeer eens uit te vinden wat er niét te koop is langs de haven. Aan de overzijde van de weg staan tal van historische gebouwen, het casino, het vroegere gouverneurshuis en het gebouw van de toeristenvereniging, gevestigd in The Old Yacht Club. De lutherse kerk mag u niet overslaan en de wat verderop gelegen rooms-katholieke kathedraal evenmin. Tussen de kerken in bevinden zich nog het Seyyid Barghash House, gebouwd in 1869 en oorspronkelijk bedoeld voor het innen van de havengelden en het Atiman House, de vroegere missiepost van de White Fathers. Tegenover de rooms-katholieke kathedraal is de vertrek- en aankomstplaats van onder andere de veerboten naar Zanzibar en Pemba, ernaast liggen het oude en nieuwe gemeentehuis. Beide gebouwen zijn fraai van vormgeving, maar worden eveneens al langdurig gerestaureerd.

Als u voor het station rechtsaf slaat komt u bij de onvermijdelijke klokkentoren. In de wijk links voor de klokkentoren bevinden zich enkele schitterende moskeeën en u komt nu weer op Morogoro, in verkeerstechnische zin de slagader van Dar es Salaam.

Mocht u al dit kleurrijks op de gevoelige plaat willen vastleggen doe dat dan met enige omzichtigheid. De mensen zijn niet van fotograferen gediend op religieuze gronden, de politie niet vanwege ‘het strategisch en economisch belang van de haven’.

In Dar es Salaam zijn diverse goede gelegenheden om te eten. Houd er rekening mee dat niet overal alcoholhoudende dranken geschonken worden. Vanuit de stad is een aantal excursies te maken, het aanbod voor snorkelaars en duikers is eveneens aardig groot. Dat kan niet gezegd worden van de mogelijkheid tot sportvissen, hoewel het aantal bedrijven dat zich ermee bezighoudt in hoog tempo toeneemt. De stranden buiten de stad zijn prima, maar niet altijd veilig, met uitzondering natuurlijk van de stranden die bij de vele strandhotels en resorts horen. De stranden die aan de haven grenzen zien er leuk uit, maar zijn behoorlijk vervuild.

10 prachtige bestemmingen in Dar es Salaam en Tanzania